Aktywność fizyczna od lat uznawana jest za bardzo korzystną dla zdrowia. Bez wątpienia odgrywa także bardzo wartościową rolę dla dobrego samopoczucia – podczas aktywności fizycznej oraz uprawiania sportu wytwarzają się korzystne dla zdrowia i dobrego nastroju hormony, które stymulują wszelkie procesy fizjologiczne zachodzące w organizmie, poprawiają humor oraz między innymi wpływają na odporność i pracę układu immunologicznego. Niewątpliwie, zalet regularnej aktywności fizycznej jest wiele, dlatego też warto włączyć systematyczny wysiłek i sport do swojej codzienności.

Aktywność fizyczna w chorobach układu krążenia

Badania wskazują, że wysiłek fizyczny oraz ruch jest doskonałą profilaktyką chorób sercowo-naczyniowych. Sport działa również wspomagająco w leczeniu schorzeń układu krążenia.

Aktywność fizyczna jest polecana w przypadku większości chorób układu krążenia, do których zalicza się między innymi chorobę niedokrwienną serca, zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, zespole Raynauda czy kardiomiopatiach. Decyzję o rozpoczęciu aktywności fizycznej oraz jej dopasowaniu do potrzeb danego pacjenta powinien podejmować lekarz prowadzący na podstawie oceny ogólnego stanu zdrowia, czynników ryzyka, wydolności organizmu oraz wiedzy na temat schorzenia jakie występuje u pacjenta.

Korzystne efekty zdrowotne regularnej aktywności fizycznej

Regularna aktywność ruchowa wpływa bardzo korzystnie na poprawę wydolności serca oraz wspomaga wydolność czyli tak zwaną kondycję. Na wskutek ruchu zachodzą korzystnie zmiany w gospodarce cukrowej oraz tłuszczowej w organizmie – dzięki temu dochodzi do zwolnienia rytmu serca, obniżenie ciśnienia tętniczego oraz zmniejszenia insulinooporności. Zmiany te stanowią jedynie część korzystnego prozdrowotnego wpływu aktywności fizycznej na zdrowie osób chorych. Oprócz nich warto jest wyróżnić również pozytywny wpływ sportu na układ stawowo-kostny oraz mięśnie.

Ruch na świeżym powietrzu oraz sport korzystnie dotlenia organizm. Systematyczna aktywność sportowa poprawia również pracę układu oddechowego – zanika zadyszka, poprawia się kondycja oraz ogólna wydajność organizmu. Dzięki temu codzienne czynności i obowiązki stają się mniej męczące, a całe ciało i umysł witalne oraz pełne energii. Dodatkowo sport przyczynia się to zmniejszenia masy ciała – warto pamiętać, że nadwaga oraz otyłość są czynnikami źle rokującymi i mogącymi pogłębiać schorzenia układu krążenia. Oczywiście najlepszą formą są ćwiczenia na zewnątrz, ale w okresach zimowych można wybrać zajęcia grupowe lub indywidualne w fitness klubie. Najlepiej w takim, w którym oprócz pełnego zestawu urządzeń do treningu siłowego i wydolnościowego dysponują częścią spa lub basenem, wstępnymi badaniami diagnostycznymi jak profesjonalna analiza składu ciała , badania wydolnościowe a przede wszystkim dobór programu treningowego.

Każdy wysiłek fizyczny korzystnie działa również na psychikę człowieka oraz zapewnia dobry nastrój. W trakcie uprawiania sportu wytwarzają się endorfiny, które stymulują pracę całego organizmu. Dzięki nim poprawia się koncentracja i praca mózgu, a hormony i wydzielane substancje wspomagają zasypianie oraz niwelują skutki działania stresu. Liczne badania dowodzą, że osoby regularne uprawiające sport rzadziej chorują na depresję oraz nie doświadczają problemów z nastrojem – sport stanowi świetny “oręż” w walce z problemami oraz trudnościami i doskonale wspomaga wyciszenie się oraz procesy regeneracyjne.

Wskazania i ograniczenia aktywności ruchowej w chorobach układu krążenia

Aktywność fizyczna jest wskazana praktycznie dla wszystkich chorych na schorzenia układu krążenia. Warto jednak pamiętać, że aktywność powinna być dopasowana do indywidualnych predyspozycji oraz schorzeń, gdyż źle dobrany wysiłek fizyczny lub zbyt duża jego intensywność może być groźna między innymi dla osób z zaburzeniami rytmu serca czy osób z nieprawidłowym ciśnieniem tętniczym. Wzmożona aktywność fizyczna nie jest wskazana dla osób tuż po przebytym zawale serca – dla tych osób zaleca się raczej podejmowanie działań rehabilitacyjnych, niż aktywny sport.

Rodzaj aktywności fizycznej dla chorego warto jest skonsultować z lekarzem prowadzącym, a w razie dodatkowych problemów (np. z układem ruchu) również z fizjoterapeutą. Dzięki temu można w łatwy sposób dobrać najbardziej optymalny sport oraz jego zakres dla pacjenta. W niektórych przypadkach lekarz przed przystąpieniem do wskazaniu choremu optymalnej aktywności ruchowej zaleca przeprowadzenie dodatkowych badań – w większości przypadków są to tzw. testy wysiłkowe czy holter ekg, które mają na celu sprawdzenie wydolności organizmu oraz pracy serca.

W chorobach układu krążenia niewskazany jest tzw. statyczny wysiłek fizyczny, czyli na przykład podnoszenie dużych ciężarów a także wszelka aktywność, która jest długotrwała i wymaga bardzo dużego wysiłku ze strony organizmu – np. biegi długodystansowe, maratony. Zamiast tego lepiej jest postawić na lekką aktywność fizyczną, która będzie uprawiana przez chorego w sposób regularny oraz systematyczny.

W przypadku większości chorych najbardziej optymalny jest lekki trening i aktywność fizyczna 3-5 razy w tygodniu po około godzinę czasu. Korzystnie oddziałują również codzienna aktywność fizyczna, np. spacery. Podczas aktywności fizycznej warto jest obserwować swój organizm, a wszelkie nieprawidłowości i dyskomfort (np. duszności, zasłabnięcie, ból w klatce piersiowej) konsultować niezwłocznie z lekarzem.

Jak rozpocząć przygodę z aktywnością fizyczną? Praktyczne wskazówki dla początkujących i bardziej zaawansowanych osób

Aktywność fizyczną warto jest wprowadzać do swojego życia metodą małych kroków – jest to szczególnie ważne w przypadku osób, które do tej pory stroniły od większej dawki ruchu oraz borykają się z chorobami, w tym ze schorzeniami układu krążenia. Rozpoczęcie przygody ze sportem warto rozpocząć od przekonania się do małych zmian w swoim funkcjonowaniu oraz wyrobieniu tak zwanych dobrych nawyków, które będą stosowane regularnie. Warto pamiętać, że każda aktywność fizyczna jest bardzo wartościowa i działa na organizm bardzo korzystnie – lepiej jest zrobić cokolwiek w kierunku swojego zdrowia i dobrego samopoczucia, aniżeli spędzić kolejne popołudnie czy wieczór przed ekranem telewizora.

Osoby starsze często kojarzą aktywność fizyczną z czymś męczącym i zabierającym bardzo dużo czasu. W praktyce okazuje się jednak, że jest zupełnie inaczej, a sport można połączyć z wykonywaniem codziennych obowiązków oraz typowym funkcjonowaniem. Na początek warto jest wprowadzić do swojego życia choć minimalne zmiany – nie trzeba od razu zapisywać się na siłownię czy rozpocząć intensywne treningi w domowym zaciszu. Warto na przykład skorzystać ze schodów zamiast jak zwykle z windy. Doskonałym sportem są spacery i krótsze oraz dłuższe wędrówki – spacery doskonale sprawdzą się dla osób, które odczuwają dużą męczliwość oraz osób, którym różne dolegliwości bólowe (np. związane ze stawami) ograniczają możliwość innego ruchu. Obecnie przyjmuje się, że każdego dnia przeciętny człowiek powinien wykonać przynajmniej 10 tysięcy kroków   – warto więc starać się każdego dnia jak najwięcej chodzić oraz maszerować, co z pewnością bardzo korzystnie odbije się na zdrowiu oraz dobrym samopoczuciu. Alternatywą dla typowych spacerów jest popularny w ostatnim czasie nordic walking, czyli rekreacyjny sport polegający na marszu ze specjalnymi kijkami. Podczas tej aktywności fizycznej doskonale wzmacniają się mięśnie, a jednocześnie nie dochodzi do nadwyrężenia i nadmiernego obciążenia dla stawów – jest więc to idealny sport dla osób starszych oraz borykających się z różnymi schorzeniami. W wielu miastach istnieją zorganizowane grupy, które wspólnie umawiają się na wędrówki – ćwiczenia w grupie są dodatkową motywacją oraz okazją do nawiązania nowych znajomości.

Doskonałym sposobem na wprowadzenie do swojego życia regularnej aktywności fizycznej jest jazda rowerem. Podczas tego sportu pracują intensywnie wszystkie grupy mięśni, a jazda na świeżym powietrzu dodatkowo dostarcza organizmowi dużą dawkę tlenu, co jest bardzo ważne w kontekście chorób układu krążenia. Przejażdżki rowerowe to doskonały sposób na spędzenia wolnego czasu z partnerem czy z rodziną lub przyjaciółmi – warto więc je włączyć do swojej systematycznej aktywności. Alternatywą na zimowe miesiące lub w dni, kiedy aura i pogoda nie sprzyja aktywności fizycznej na zewnątrz jest rowerek stacjonarny – nie jest to duży wydatek (tym bardziej, że można odkupić od kogoś sprzęt używany). Jazda na rowerku stacjonarnym również bardzo korzystnie oddziałuje na organizm – sport ten w bardzo łatwy sposób można połączyć z przyjemnością, np. godzina jazdy na rowerku podczas oglądania ulubionego serialu. Trzeba też pamiętać o tym, aby podejmować taką aktywność fizyczną systematycznie, bo tylko wtedy możemy spodziewać się efektów.

W domowym zaciszu warto jest wykonywać lekkie ćwiczenia wzmacniające ogólną sprawność organizmu oraz ćwiczenia rozciągające i rozluźniające. Dla osób, które chcą rozpocząć swoją przygodę z ćwiczeniami na siłowni poleca się wsparcie trenerów personalnych, którzy odpowiednio dopasują trening do możliwości oraz ograniczeń danej osoby, a także udzielą wskazówek co do odpowiedniego korzystania ze sprzętu. Możliwość ćwiczeń na siłowni powinno się wcześniej uzgodnić z lekarzem! W tej chwili niemal koniecznością jest nie tylko analiza składu ciała wykonywana na urządzeniach medycznych, ale również badanie wydolności, siły oraz porada dietetyczna.

Wśród polecanych rodzajów aktywności fizycznej znajduje się również między innymi pływanie oraz tzw. aqua aerobic. Można także skorzystać z szerokiej oferty klubów sportowych lub siłowni i zapisać się na zajęcia grupowe – do wyboru jest chociażby fitness, zumba, ćwiczenia na zdrowy kręgosłup, taniec ćwiczenia cardio czy popularne w ostatnim czasie trampoliny.

Ruch to zdrowie

Po raz kolejny warto podkreślić, że ruch korzystnie wpływa na zdrowie – nawet drobne zmiany nawyków oraz aktywność fizyczna 2-3 razy w tygodniu jest gwarancją lepszej kondycji oraz doskonałego samopoczucia. Przy jednoczesnej farmakoterapii oraz odpowiedniej diecie, wysiłek fizyczny działa wspomagająco w leczenie schorzeń układu krążenia oraz działa profilaktycznie w zapobieganiu między innymi zawałom serca.

W myśl znanego i popularnego przysłowia “w zdrowym ciele, zdrowy ruch” warto już dziś rozpocząć swoją przygodę z aktywnością ruchową – z pewnością organizm szybko się za to odwdzięczy.