Poniższy materiał został opracowany na podstawie Wytycznych Polskiego Towarzystwa Dietetyki

Otyłość jest jednym z najpoważniejszych problemów zdrowotnych współczesnego świata. W 2022 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) alarmowała, że prawie 60% dorosłych Europejczyków ma nadwagę, a ponad 23% cierpi na otyłość. W Polsce te liczby są równie niepokojące – 62% mężczyzn i 43% kobiet ma nadwagę. Otyłość przyczynia się do rozwoju licznych chorób przewlekłych, dlatego skuteczna diagnostyka i leczenie są kluczowe.

Analizatory składu ciała odgrywają tutaj istotną rolę, umożliwiając dietetykom dokładne monitorowanie zmian w składzie ciała pacjentów oraz precyzyjne dostosowanie planu leczenia. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Dietetyki na 2024 rok szczegółowo opisują najnowsze zalecenia w zakresie leczenia otyłości, a także podkreślają znaczenie nowoczesnych technologii w pracy dietetyka.

Diagnostyka otyłości – znaczenie analizatorów składu ciała

Zgodnie z wytycznymi PTD na 2024 rok, ocena otyłości powinna opierać się na wskaźniku masy ciała (BMI), obwodzie talii oraz analizie składu ciała. BMI jest podstawowym wskaźnikiem, który pozwala na wstępną klasyfikację pacjenta. Obwód talii natomiast dostarcza cennych informacji na temat ryzyka wystąpienia chorób metabolicznych.

Jednak coraz częściej zwraca się uwagę, że wskaźnik BMI nie jest wystarczający do pełnej oceny stanu zdrowia pacjenta. Na przykład, osoba o prawidłowym BMI może mieć nadmierną ilość tkanki tłuszczowej, co zwiększa ryzyko chorób. W tym kontekście kluczową rolę odgrywa analiza składu ciała, która umożliwia dokładne monitorowanie proporcji tkanki tłuszczowej, mięśniowej oraz poziomu nawodnienia. Analizatory składu ciała, oparte na metodzie bioimpedancji elektrycznej (BIA), są zalecanym narzędziem w pracy dietetyka, ponieważ dostarczają bardziej precyzyjnych informacji niż tradycyjne metody pomiaru masy ciała​

Zastosowanie analizatorów składu ciała w praktyce dietetyka

Analizatory składu ciała, dzięki technologii BIA, pozwalają na bieżąco monitorować postępy pacjenta w procesie redukcji masy ciała. Dzięki nim dietetyk może dostosować plan leczenia do zmieniających się potrzeb pacjenta, uwzględniając zmiany w składzie ciała, takie jak utrata tkanki tłuszczowej czy przyrost masy mięśniowej. Regularne pomiary są niezwykle istotne, zwłaszcza w kontekście długoterminowego monitorowania skuteczności diety i aktywności fizycznej.

Aby uzyskać miarodajne wyniki, analizę składu ciała należy przeprowadzać zgodnie z określonymi zasadami. Pacjent powinien unikać jedzenia i intensywnego wysiłku fizycznego na kilka godzin przed badaniem, a także zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu.

Problemy i ograniczenia metody BIA

Chociaż analizatory BIA są niezwykle przydatnym narzędziem, istnieją pewne ograniczenia, które mogą wpłynąć na dokładność wyników. Na przykład pacjenci z metalowymi implantami, endoprotezami czy stymulatorami serca nie powinni być poddawani analizie BIA, ponieważ te urządzenia mogą zakłócać pomiar. Problemy mogą również występować u pacjentów z hemiparezą lub ciężkimi urazami​.

W przypadku osób z otyłością olbrzymią (BMI > 40 kg/m²), analiza składu ciała za pomocą BIA zwłaszcza na mniej zaawansowanych analizatorach może być mniej precyzyjna. W takich przypadkach zaleca się zastosowanie np. DEXA, która jest złotym standardem pomiaru składu ciała.

Analizatory składu ciała InBody mogą wykonywać pomiar u osoby badanej z masą ciała aż do 300kg  (np. InBody970, InBody580)

Zalecenia dotyczące stosowania analizatorów składu ciała

Aby zapewnić jak największą dokładność pomiarów, PTD zaleca stosowanie analizatorów składu ciała wyposażonych w system cztero- lub ośmioelektrodowy. Tego rodzaju urządzenia zapewniają precyzyjniejsze wyniki i umożliwiają dokładniejsze monitorowanie zmian w składzie ciała pacjentów. Regularne pomiary, wykonywane rano, na czczo i po opróżnieniu pęcherza, pozwalają na uzyskanie spójnych i wiarygodnych wyników​.

Dla dietetyków ważne jest, aby pamiętać, że stan nawodnienia pacjenta może wpłynąć na wyniki analizy. Z tego powodu szczególną uwagę należy zwrócić na osoby z zaburzeniami gospodarki wodno-elektrolitowej​.

Leczenie dietetyczne otyłości – spersonalizowane podejście

Wytyczne Polskiego Towarzystwa Dietetyki na 2024 rok podkreślają, że leczenie otyłości powinno być indywidualnie dostosowane do potrzeb pacjenta. Zaleca się, aby pacjent dążył do redukcji masy ciała o 5-10% w ciągu pierwszych sześciu miesięcy terapii, co przynosi znaczne korzyści zdrowotne, takie jak zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych oraz poprawa parametrów metabolicznych.

Diety redukcyjne, z deficytem energetycznym od 500 do 800 kcal dziennie, pozwalają na stopniową utratę masy ciała na poziomie 0,5-1 kg tygodniowo. Dieta powinna być spersonalizowana i uwzględniać poziom aktywności fizycznej pacjenta oraz jego preferencje żywieniowe. Zalecane są diety, takie jak dieta śródziemnomorska, DASH lub oparte na niskim indeksie glikemicznym​.

Suplementy i aktywność fizyczna

Chociaż suplementy diety nie są rutynowo zalecane, niektóre składniki, takie jak błonnik, L-karnityna czy zielona herbata, mogą wspierać proces redukcji masy ciała. Jednak kluczowym elementem terapii pozostaje regularna aktywność fizyczna – co najmniej 150 minut umiarkowanego wysiłku tygodniowo, co dodatkowo wspiera proces redukcji tkanki tłuszczowej​.

Podsumowanie

Leczenie otyłości według wytycznych Polskiego Towarzystwa Dietetyki na 2024 rok obejmuje całościowe podejście, w którym ważną rolę odgrywają analizatory składu ciała. Narzędzia te, oparte na metodzie bioimpedancji elektrycznej, umożliwiają precyzyjne monitorowanie zmian w organizmie pacjenta, co jest niezbędne do skutecznego zarządzania terapią dietetyczną. Dietetycy, którzy regularnie korzystają z analizatorów składu ciała, mogą lepiej dopasować plany żywieniowe i aktywności fizyczne, co przekłada się na lepsze wyniki zdrowotne pacjentów.

Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom, takim jak BIA, leczenie otyłości staje się bardziej efektywne i precyzyjne. Zachęcamy wszystkich dietetyków do korzystania z tego rodzaju technologii, aby jeszcze skuteczniej wspierać swoich pacjentów w walce z otyłością.