Kombucha zyskuje coraz większą popularność. Jest to napój, który nie kojarzy się już tylko ze sklepami ze zdrową żywnością, ale równie często pojawia się w dyskontach a nawet na stacjach benzynowych. Moda picia tego fermentowanego napoju nie jest jednak bezpodstawna. Kombucha spożywana systematycznie, może korzystnie wpływać na regulację poziomu glukozy we krwi, obniżać stres oksydacyjny czy też regulować funkcję naszych jelit. Czy napój ten wpływać może na skład naszego ciała? Sprawdźmy, co na ten temat mówi literatura!

Zacznijmy od tego czym jest kombucha. Jest to napój fermentowany, zwykle wytwarzany z zielonej lub czarnej herbaty. Aby rozpocząć proces fermentacji, do herbaty dodajemy cukier oraz tak zwane bakterie starterowe/startowe- mieszankę bakterii oraz drożdży, dzięki którym dojdzie do procesu fermentacji. Następnie, w zależności od metody przygotowania, czekamy od 3 do 60 dni, aż kombucha będzie gotowa do spożycia i osiągnie określony przez nas poziom fermentacji. Oznacza to, że dodany cukier stał się pożywką dla kultury starterowej, tak więc bakterie mogą się namnażać i tworzyć związki bioaktywne.

Jak smakuje kombucha? Ma lekko słodko-kwaśny smak i jest lekko gazowana- tak możemy powiedzieć w kilku słowach- jednak smak będzie uzależniony od długości procesu fermentacji.  Niektórzy porównują, że kombucha smakuje jak ocet, ponieważ zawiera specjalny, wzmacniający zdrowie związek zwany kwasem octowym. Jak kombucha wpływa na Twój organizm? Jej działanie opiera się właśnie na wspomnianym kwasie octowym. W czasie warzenia tego napoju, bakterie- szczególnie szczepy rodzaju Acetobacter– wytwarzają jako produkt uboczny procesu fermentacji kwas octowy, który jest też aktywnym składnikiem octu.

Co jest takiego wspaniałego w kwasie octowym w occie i kombuchy? Po pierwsze wydaje się mieć on pozytywny wpływ na masę ciała i masę tkanki tłuszczowej. Innymi słowy, kwas octowy ma pozytywny wpływ na skład ciała. Badania naukowe popierają to twierdzenie. W jednym z badań z podwójnie ślepą próbą, kontrolowanym placebo, otyłym Japończykom (grupa badana) podawano napój octowy zaś grupie placebo napój bez octu, raz dziennie przez 12 tygodni. Wyniki? Osoby z grupy badanej miały znacznie niższą masę ciała, poziom tłuszczu trzewnego, obwód talii i BMI (Body Mass Index- wskaźnik masy ciała). „Codzienne spożycie octu”, podają we wnioskach autorzy, „może być korzystne w zapobieganiu zespołowi metabolicznemu poprzez zmniejszenie otyłości”. A co z dziennym spożyciem kombuchy? Ponieważ kombucha zawiera również wysoki poziom kwasu octowego, prawdopodobnie ma podobne efekty metaboliczne. Przejdźmy teraz do tego, jak kwas octowy może poprawić metabolizm, masę ciała, skład ciała itp.

1. Poprawa poziomu we krwi insuliny oraz glukozy

Spożywanie kwasu octowego prowadzi do poprawy stężenia obu tych kluczowych biomarkerów metabolicznych. Kiedy jesz posiłek, poziom glukozy we krwi wzrasta wraz z trawieniem składników odżywczych zawartych w jedzeniu. Glukoza, docierając do wszystkich komórek organizmu może więc „zasilać” mięśnie, organy, tkankę tłuszczową i mózgową w dodatkową energię.

W celu poprawy parametrów składu ciała na lepsze oraz zwiększenia poziomu glikogenu mięśniowego (co istotne jest na przykład w sportach wytrzymałościowych) ważne jest aby tego materiału zapasowego było jak najwięcej. Niezbędna w tym celu będzie insulina- hormon regulujący stężenie glukozy we krwi. Niestety, coraz częściej, borykamy się z problemem insulinooporności- sytuacji w której komórki organizmu przestają być wrażliwe na insulinę, mogą wręcz stać się “odporne” na ten hormon a spożywana glukoza nie jest wykorzystywana prawidłowo.  Insulinooporność może odgrywać rolę w wielu negatywnych procesach, sprzyjać podwyższonemu ciśnieniu tętniczemu krwi oraz poziomowi glukozy, zwiększać masę tkanki tłuszczowej trzewnej w jamie brzusznej, która jest silnie związana z chorobami metabolicznymi. Bardzo często w sytuacji insulinooporności, dochodzi do nadmiernego magazynowania energii pochodzącej z glukozy w postaci tkanki tłuszczowej. To może niekorzystnie wpływać na skład naszego ciała.

2. Przyspieszenie metabolizmu

Aby utrzymać prawidłową masę ciała oraz jego skład, powinno być jasne, że poziom glukozy i insuliny w surowicy krwi muszą być na odpowiednim poziomie. W badaniu kontrolowanym placebo ośmiu mężczyznom w średnim wieku z problemami z regulacją poziomu glukozy we krwi podano roztwór 6% kwasu octowego lub napój placebo przed posiłkiem, a następnie zbadano poziom glukozy, insuliny oraz triglicerydów w surowicy krwi w następnych godzinach. Wnioski? Spożycie roztworu kwasu octowego doprowadziło do zwiększenia wychwytu glukozy przez receptory zlokalizowane w mięśniach szkieletowych, obniżenia poziomu insuliny po posiłku i obniżenia poziomu triglicerydów. Podsumowując, systematyczne picie kombuchy, zawierającej kwas octowy, może pomóc Twojemu organizmowi lepiej metabolizować produkty, które spożywasz.

Kombucha jest nie tylko pełna kwasu octowego, ale także bogata w polifenole – silnie przeciwutleniające związki występujące w owocach, warzywach, przyprawach, ziołach, herbacie. Herbaty zielone i czarne są dość bogate w polifenole, oznacza to, że kombucha jest również bogata w te związki. Polifenole są ważne dla naszego zdrowia, ponieważ pomagają w usuwaniu wolnych rodników z krwiobiegu. Wolne rodniki to cząsteczki wytwarzane, gdy komórki wykorzystują tlen do wytwarzania energii – są one częścią normalnego metabolizmu, ale są uważane za produkty uboczne, które muszą zostać wyeliminowane z naszego organizmu. Zbyt wiele wolnych rodników we krwi powoduje uszkodzenia – zwane także stresem oksydacyjnym – które są związane z różnymi chorobami. Aby zmniejszyć stres oksydacyjny, niezbędnym jest zmniejszenie liczby wolnych rodników w organizmie a polifenole mogą w tym pomóc.

3. Stres oksydacyjny a otyłość

Podczas gdy stres oksydacyjny jest związany z wieloma przewlekłymi schorzeniami, skupmy się wyłącznie na powiązaniach metabolicznych. Osoby otyłe, mogą być bardziej narażone na stres oksydacyjny, tym bardziej gdy schorzenie to połączone jest z insulinoopornością. U osób tych, dieta uboga jest często w antyoksydanty, tak więc spodziewać się możemy niższych możliwości antyoksydacyjnych, obniżających stres oksydacyjny. Z tego powodu naukowcy spekulują, że suplementy zawierające przeciwutleniacze mogą pomóc ludziom w leczeniu otyłości bądź cukrzycy. Niestety, medycyna nie jest czarno-biała. Ten sam artykuł zachwalający pozytywne efekty wpływu substancji antyoksydacyjnych na organizm ostrzega również, że te suplementy nie są „panaceum” na choroby związane z otyłością i mogą zapewnić „niewiele korzyści” w tych warunkach.

Czy kombucha jest w stanie obniżyć stres oksydacyjny w naszym organizmie? Czy działanie jej jest lepsze niż zwykłej zielonej herbaty, która również wykazuje silne działanie przeciwutleniające? Kombucha zawiera więcej przeciwutleniaczy niż zwykła herbata, można więc wprowadzić ją do codziennego jadłospisu, w celu prewencji wielu chorób metabolicznych. Proces fermentacji wpływa na wzrost potencjału przeciwutleniającego zarówno zielonej, jak i czarnej herbaty. Nie jest jednak dokładnie znany mechanizm tego działania.

4. Kombucha jest świetna dla prawidłowej pracy Twoich jelit

Kombucha zawiera szeroką gamę mikrobów – bakterii i grzybów, które biorą udział w fermentacji cukru dodawanego przy produkcji tego napoju. Interesujące jest to, jak picie kombucha wpływa na istniejące mikrobiom w naszych jelitach. Wykazano, że kombucha hamuje wzrost wielu patogenów „żyjących” w jelitach. Patogeny te między innymi pałeczki rodzaju Salmonella, pałeczki Campylobacter jejuni, czy też pałeczki okrężnicy Escherichia coli. Kombucha wydaje się być czymś w rodzaju naturalnego antybiotyku. Ale w przeciwieństwie do sztucznych antybiotyków kombucha nie ma efektu ubocznego. Badania naukowe wykazują powiązania pomiędzy bakteriami jelitowymi a otyłością. Tak więc wydaje się logicznym, że gdy zadbamy o prawidłowy skład mikrobiologiczny naszego jelita i jego zdrowie zmniejszymy również ryzyko nadwagi i otyłości.

Podsumowując, kombucha:

• jest napojem powstającym w procesie fermentacji herbaty czarnej lub zielonej,
• zawiera szczepy bakteryjne, które powodują powstanie kwasu octowego, który ma korzystny wpływa na poziom glukozy oraz insuliny w surowicy krwi, może wpływać również na skład naszego ciała,
• wpływa korzystnie na proces metabolizmu produktów, które spożywamy,
• zawiera polifenole, które redukują stres oksydacyjny, obniżając przy tym ryzyko wystąpienia wielu chorób metabolicznych,
• wpływa korzystnie na funkcję naszych jelit, niszcząc bakterie patogenne oraz wpływając na obniżenie ryzyka nadwagi oraz otyłości.

***

Oryginalny artykuł: What Exactly Does Kombucha Do For You?

Tłumaczenie: mgr Joanna Smarkusz – specjalista naukowo-badawczy InBody, doktorantka na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku, członkini Polskiego Stowarzyszenia Dietetyków. Zajmuje się wspomaganiem dietetycznym w sporcie.