Hashimoto to inaczej przewlekłe, autoimmunologiczne zapalenie limfatyczne tarczycy, która odpowiada za gospodarkę hormonalną organizmu. Hashimoto najczęściej powoduje niedoczynność tarczycy, która może mieć dość poważne skutki dla samopoczucia  i ogólnego stanu zdrowia. Tarczyca jest gruczołem o kształcie przypominającym motyla, przymocowanym do przedniej części tchawicy. Jest to część systemu hormonalnego odpowiedzialnego za produkcję, przechowywanie i zarządzanie gospodarką hormonalną.

Tarczyca uwalnia hormony, które regulują metabolizm, temperaturę ciała, siłę mięśni i wiele innych, ważnych funkcji ciała. Choroba Hashimoto jest zaburzeniem autoimmunologicznym. Stan ten powoduje, że białe krwinki i przeciwciała błędnie atakują komórki tarczycy. Lekarze nie wiedzą, dlaczego tak się dzieje, ale niektórzy naukowcy są przekonani, że w grę mogą wchodzić czynniki genetyczne. Przyczyna choroby Hashimoto nie jest znana. Zidentyfikowano jednak kilka czynników ryzyka powstania tego schorzenia. Warto także dodać, że Hashimoto siedmiokrotnie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn (szczególnie u kobiet w ciąży).

Jakie są objawy choroby Hashimoto?

Objawy Hashimoto nie są charakterystyczne dla tej choroby.  Właśnie dlatego, wiele osób, zanim zostanie poprawnie zdiagnozowana, może nie wiedzieć co tak naprawdę jest przyczyną ich dolegliwości. Choroba może rozwijać się przez długi czas, zanim spowoduje zauważalne uszkodzenie tarczycy. Objawy nieprawidłowego działania tarczycy obejmują:

• zaparcia
• suchą, bladą skórę
• ochrypły głos
• wysoki poziom cholesterolu
• depresję
• osłabienie mięśni dolnej części ciała
• przewlekłe zmęczenie
• uczucie ciężkości
• rzednące włosy
• problemy z płodnością

Diagnoza choroby Hashimoto

Lekarz może podejrzewać Hasimoto, jeśli pacjent posiada objawy niedoczynności tarczycy. Wyniki krwi, wskazujące na poziom TSH mogą pomóc w diagnozie. Stężenie hormonów TSH jest wysokie, gdy aktywność tarczycy jest niska, ponieważ organizm ciężko pracuje, aby stymulować gruczoł tarczowy do produkcji większej ilości hormonów tarczycy.

Leczenie choroby Hashimoto

Większość osób z Hashimoto wymaga leczenia farmakologicznego – często dożywotniego. Jednakże, jeśli tarczyca funkcjonuje poprawnie, zmian może wymagać jedynie styl życia i dotychczasowa dieta. Dobrą wiadomością dla osób z chorobą Hashimoto jest to, że można całkowicie kontrolować poziomy TSH za pomocą odpowiedniej dawki lewotyroksyny (leku na receptę) i starannej, zbilansowanej diety. Niezależnie od aspektów farmakologicznych to właśnie właściwa dieta jest zalecana dla wszystkich pacjentów. Dobrze dobrana, może mieć głęboki wpływ na stan zdrowia i samopoczucie przy Hashimoto.

Dieta przy Hashimoto

Przy stwierdzonej chorobie Hashimoto, można wyodrębnić określone składniki odżywcze, które regularnie przyjmowane w naturalnej formie – wraz z dietą, są w stanie utrzymać zdrowie i funkcje tarczycy. Najważniejszymi składnikami odżywczymi, które powinny być ujęte w takiej diecie są:

• Jod
• Cynk
• Selen

Najlepszym sposobem do dostarczenia tych składników mineralnych są bogate w nie produkty spożywcze. Jeśli nie jest możliwe prowadzenie optymalnej diety i trzymanie się harmonogramu posiłków warto rozważyć stosowną suplementację.

Naturalne źródła jodu

Całkiem sporo jodu znajduje się w żywności takiej jak sól i chleb. Właśnie z tego względu, w krajach wysokorozwiniętych, ludzie bardzo rzadko cierpią na niedobór tego pierwiastka. Z jodem trzeba jednak obchodzić się ostrożnie. Zbyt wysokie ilości jodu w diecie mogą spowodować niedoczynność tarczycy. Pokarmy bogate w jod to na przykład: sól kuchenna jodowana, owoce morza, jajka, nabiał i suszone śliwki.

Naturalne źródła selenu

Badania wykazują, że osoby cierpiące na niedoczynność tarczycy, regularnie przyjmujące selen, wykazują zmniejszenie liczby przeciwciał atakujących własny organizm. Naturalnymi źródłami pożywienia, bogatymi w selen są: jajka, kurczak, wołowina, tuńczyk, sardynki, wieprzowina i orzechy brazylijskie. Nie ma solidnych dowodów naukowych potwierdzających stosowanie selenu w leczeniu Hashimoto. Jednak osoby z chorobą, które przyjmują suplementy selenu, wykazały zmniejszenie liczby przeciwciał atakujących tarczycę.

Naturalne źródła cynku

Cynk jest niezbędnym pierwiastkiem stosowanym do produkcji hormonu tarczycy. Niedobory cynku, podobnie jak jodu, występują niezwykle rzadko. Duże zapasy cynku można znaleźć w ostrygach i skorupiakach, kurczaku, wołowinie, roślinach strączkowych i mleku krowim.

To co ważne w przypadku Hashimoto to unikanie jedzenia w ciągu 1-2 godzin od przyjęcia leków, ponieważ może to zaburzyć proces prawidłowego wchłaniania leków przez organizm. Organizując plan diety, warto wyznaczyć godziny posiłków, które nie będą wchodzić w interakcję z godzinami przyjmowania leków.

Diety idealnie dopasowane do Hashimoto

Istnieją określone rodzaje diet, które są szczególnie polecane przez lekarzy i dietetyków. Te, na których warto się skupić to dieta paleo, dieta bezglutenowa, dieta o niskim IG i diety wegetariańska i wegańska.

Dieta paleo (zwana czasem dietą jaskiniowców) skupia się na jedzeniu tego, co spożywali ludzie pierwotni w okresie paleolitu – stąd jej nazwa. Ponieważ eliminuje ona pokarmy, które mogą wywoływać reakcję autoimmunologiczną (takie jak zboża, produkty mleczne i żywność wysoko przetworzona), dieta paleo jest wysoce skuteczną dietą, którą z powodzeniem mogą wprowadzić osoby chorujące na Hashimoto. Ten rodzaj odżywiania się ma także udowodnione działanie przeciwzapalne. Dzieje się tak głównie za sprawą włączenia do jadłospisu chudego mięsa, owoców morza i ryb, owoców i warzyw (bez warzyw skrobiowych) i  orzechów. Składniki diety paleo opierają się na zasadzie „łowca i zbieracz”, czyli produktów mięsnych,  warzyw i owoców, które ludzie pierwotni mieli w swoim zasięgu. Niektórzy dietetycy uważają, że jest to dieta najbardziej naturalna dla ludzkiego organizmu.

Dieta bezglutenowa jest zalecana w przypadku osób, u których gluten wywołuje nasilenie reakcji autoimmunologicznej organizmu. Takie niekontrolowanie działanie wymierzone we własny organizm, powoduje przewlekłe zapalenia i niszczenie zdrowych tkanek. Gluten jest częścią każdego produktu z mąki pszennej i może chować się w wielu różnych produktach. Na diecie bezglutenowej należy unikać jęczmienia, pszenicy, chleba, makaronów i dań takich jak na przykład pizza i ciastka. Na szczęście, obecnie dieta bezglutenowa nie powinna sprawiać nikomu trudności z uwagi na liczne bezglutenowe alternatywy ulubionych produktów. Jednym minusem jest często ich cena.

Diety wegetariańskie i wegańskie polegają na unikaniu mięsa i w przypadku wegan – nie spożywaniu produktów pochodzenia zwierzęcego (np. mleko, jaja). Uważa się, że te diety pomagają polepszyć odpowiedź autoimmunologiczną związaną z chorobą Hashimoto. Zmniejszają również stan zapalny i wpływają na zdrowie jelit. Należy jednak pamiętać, że diety wegetariańskie i wegańskie mogą pozostawiać niedobór ważnych witamin i minerałów, takich jak żelazo, B12 i witamina D. Jednak w takich wypadkach, suplementy diety powinny pomóc zrównoważyć przedmiotowe niedobory. Głównymi produktami, które są spożywane przez osoby na diecie wegetariańskich i wegańskiej to różnego rodzaju owoce, warzywa, rośliny strączkowe (źródło białka), tofu, orzechy i oleje roślinne.

Dieta o niskim indeksie glikemicznym. Jest to dieta często stosowana przez osoby ze zdiagnozowaną cukrzycą typu II. Dieta ta zawiera różnorodne składniki odżywcze i skupia się na pokarmach składających się z  owoców i warzyw, zdrowych tłuszczów, chudych białek i węglowodanów. Żywność ta obejmuje na przykład: warzywa liściaste – jarmuż, szpinak, tłuste ryby, brukselkę, marchew, buraki, jagody, banany, jajka, tofu, orzechy i różne rośliny strączkowe. Wyżej wymienione składniki, uznane za główne źródło diety, pozostawiają mniej miejsca na przetworzone i rafinowane produkty cukrowe. Zalecane jest także włączenie do menu przypraw przeciwzapalnych, takich jak kurkuma, imbir i czosnek.

Czego absolutnie unikać?

Pewne produkty mogą znacząco wpłynąć na pracę tarczycy i pogorszyć objawy Hashimoto. Pierwszym, najważniejszym składnikiem diety, którego należy się wystrzegać jest gluten. Gluten i reakcja na jego wprowadzenie do organizmu, według niektórych badań, może wywoływać reakcje autoimmunologiczne. Wyeliminowanie go z diety i czujna obserwacja sygnałów wysyłanych przez ciało, z pewnością będą pomocne w określeniu, czy to właśnie gluten jest przyczyną złego samopoczucia. Kolejną kwestia w diecie, na którą osoby chore powinny zwracać uwagę są goitrogeny czyli substancje, które zanieczyszczają organizm i uniemożliwiają mu prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Goitrogeny przyjęte w nadmiarze mogą skutecznie zakłócić produkcję hormonów. Goitrogeny najczęściej występują w brokułach, kalafiorze i kapuście. Te produkty w małej ilości są zdrowe, jednak ich zbyt wysokie porcje mogą wpłynąć bardzo negatywnie na objawy  Hashimoto.

Dla osób zmagających się z Hashimoto, najważniejsze  jest przestrzeganie dobrze zbilansowanej i przemyślanej diety, która łączy się jednocześnie z pewną zmianą stylu życia. Bardzo często, pierwszy krok wykonany w kierunku zmiany swojego jadłospisu, pociąga kolejny – jakim jest aktywność fizyczna i chęć prowadzenia zdrowego trybu życia. Osoby, które mają kłopoty z tarczycą, powinny skupiać się na zdrowej, nieprzetworzonej żywności. Warto wybierać naturalne, ekologiczne produkty, które są uzyskiwane ze sprawdzonych upraw/dostawców. Warto też wiedzieć, ze nie ma jednej uniwersalnej diety. Ta, która okaże się być optymalna dla jednej osoby, dla drugiej może okazać się niedopasowana i nie przynosić żądanych efektów.  Warto pozostawać otwartym na próbowanie różnych stylów diet, dopóki nie trafi się na ten, po którym poprawi się samopoczucie i zmniejszą objawy choroby. Warto porozmawiać o swoich planach z lekarzem i dietetykiem, którzy z pewnością pomogą nakierować pacjenta na odpowiednią dietę. Warto wykonać także rozszerzone badania krwi, z których będzie można wywnioskować czy u chorego występują niedobory minerałów i składników odżywczych.