InBody w piłce nożnej

Dlaczego analiza składu ciała jest skutecznym narzędziem do opracowywania programów treningowych sportowców?

Analiza składu ciała jest ważnym czynnikiem mającym wpływ na zdrowie sportowców oraz na ich status treningowy, pozwala również trenerowi monitorować przygotowanie zawodnika do startów w zawodach. Kontrola składu ciała w rocznym cyklu treningowym powinna być dla trenerów wyznacznikiem założonych efektów treningowych, zastosowania odpowiedniej diety pod kątem uzyskania optymalnych dla zawodnika zmian. Dzięki jej analizie można ustalić czy szkolenie, reżim treningowy lub rehabilitacja są skuteczne i odnoszą pożądany efekt.  Wysoki poziom sportowy wymaga coraz większych wymagań dotyczących przygotowania  kondycyjno-sprawnościowego. Dlatego poszukuje się zaawansowanych metod i środków  treningowych, korzystając z innowacyjnych osiągnięć medycyny i nauki.  W zależności od uprawianej dyscypliny sportu, różne cechy poddaje się ocenie, jednak nie ma wątpliwości jak istotny jest skład ciała z uwzględnieniem zwartości wody, masy mięśni, białka i substancji mineralnych, a także tkanki tłuszczowej.  Budowa i skład ciała stanowi pierwszoplanowy aspekt warunkujący uzyskanie znaczących wyników sportowych. Regularne monitowanie zawodników  staje się obecnie jednym z  najważniejszych zadań i dotyczy nie tylko samego treningu, ale jest ściśle powiązane z właściwą suplementacją, dietą oraz odnową biologiczną.

Czym jest analiza składu ciała?

Aby zrozumieć korzyści, jakie niosą za sobą wykorzystanie analizatorów składu ciała w piłce nożnej należy dobrze zrozumieć czym właściwie jest analiza składu ciała. Analiza składu ciała jest diagnozą ilościową składników ciała, która podaje podstawowe informacje na temat prawidłowej kondycji ciała. Stanowi fundament odpowiedniej aktywności fizycznej dla poprawy stylu życia i codziennych nawyków. Wyważony stosunek badanych parametrów może być wyznacznikiem naszej dyspozycji zarówno zdrowotnej jak i sportowej. Pomiar składu ciała pozwala na określenie zawartości poszczególnych składników podstawowych, w tym głównie poziomu wody, masy mięśniowej, białka, substancji mineralnych i tkanki tłuszczowej. Są to informacje niezwykle istotne, pozwalające na ułożenie bardzo precyzyjnej strategii cyklu treningowego i ocenę efektywności treningu. Pomiar zawartości tkanki tłuszczowej ułatwia ocenę ogólnego stanu zdrowia. Osobom będącym na diecie pomaga kontrolować postępy leczenia, a sportowcom dokładnie ustawić reżim i plan treningów. Tkanka tłuszczowa, a nie masa ciała, jest najlepszym wskaźnikiem zdrowia i kondycji fizycznej.

Jedną z nieinwazyjnych metod umożliwiających diagnostykę składu ciała jest pomiar bioimpedancji elektrycznej – BIA – przepływu prądu elektrycznego przez organizm. Jest ona wiarygodnym, skutecznym  i bezpiecznym sposobem badania składu ciała zarówno u osób zdrowych, jak i ze schorzeniami. Szczególnie ważnym aspektem  u osób trenujących rekreacyjnie, dzieci i młodzieży oraz sportowców jest stosowanie urządzeń, które nie wykorzystują do pomiaru empirycznych wartości czyli szacowanych, gdzie wyniki są zbliżone do rzeczywistych wartości dla osób przeciętnych. InBody korzysta wyłącznie z rzeczywistych pomiarów 5 segmentowej impedancji oddzielnie wykonując pomiar dla tułowia, kończyn górnych i dolnych.

Dzięki takim informacjom, trenerzy, a także specjaliści dietetyczni mogą na bieżąco monitorować zmiany w  składzie ciała w określonym czasie. Na bieżąco można dokonywać korekt zarówno w programie treningowym jak i dietetycznym. Monitorowanie postępów daje nam również informacje dotyczące tego czy program treningowy został dobrany odpowiednio i czy skutecznie wpływa na organizm zawodnika. Dzięki wiedzy dotyczącej składu ciała możemy spersonalizować plan treningowy i wprowadzić ewentualne korekty aby zwiększyć jego efektywność. Ponadto, uzyskane wyniki pomagają w ocenie indywidualnych predyspozycji do treningu związanym z określoną dyscypliną sportową.

W piłce nożnej ocena składu ciała sportowców odgrywa ważną rolę w monitorowaniu skuteczności schematów szkolenia. Istnieje znaczący związek miedzy wynikiem sportowym, a właściwościami antropometrycznymi. Niezależnie od płci, wieku, pochodzenia etnicznego nawet niewielkie zmiany wpływają na skuteczność działania piłkarza oraz jego ekonomikę pracy na boisku jak i poza nim. Liczne dyskusje na temat składu ciała u sportowców skupiają się głównie na względnym otłuszczeniu i na jego potencjalnie negatywnym wpływie na wyniki, jednak także inne elementy składu ciała (masa mięśniowa, beztłuszczowa masa ciała) zostały zbadane w ostatnich latach i wskazane jako wyznacznik wyników sportowych. Optymalna utrata masy tłuszczowej (FM), przy jednoczesnym zachowaniu lub zwiększeniu beztłuszczowej masy ciała (FFM) jest bardzo ważna dla wyników sportowych. W ciągu cyklu treningowego powinny wystąpić dynamiczne zmiany masy ciała i jej składu przede wszystkim w odniesieniu do masy tłuszczowej oraz masy beztłuszczowej. Zwiększenie się masy ciała, następujące głównie poprzez wzrost FFM natomiast jej utrzymanie odbywa się poprzez redukcję FM. Optymalny skład ciała może mieć pozytywny wpływ na maksymalne zużycie tlenu, początek akumulacji mleczanu we krwi, siłę maksymalną oraz moc mięśni.

Zawodnicy uprawiający różne dyscypliny sportowe mają zróżnicowaną kompozycję ciała, jego wielkość i skład, dlatego należy zwracać uwagę na specyficzną ocenę całego ciała, ale i jego poszczególnych części. Dlatego ważnym czynnikiem w pomiarach składu ciała jest analiza regionów zainteresowania (w przypadku piłki nożnej w największym znaczeniu lewa i prawa strona kończyn dolnych). Do określenia szybkich i dokładnych zmian pomocna jest segmentalna analiza tłuszczowa i beztłuszczowa, na podstawię której jesteśmy w stanie zaobserwować występujące dysproporcje bądź asymetrie np. we wspomnianych kończynach dolnych (najczęściej po odbytych kontuzjach i urazach mięśniowych). Monitorując te czynniki i ustalając konkretne programy leczenia, aby uwzględnić unikalną fizjologię pacjenta, lekarze i pedagodzy mogą śledzić postępy i sukcesy terapii i interwencji. Jeśli istnieją wcześniejsze ustalenia z okresu przed urazem, można określić dokładny czas przywrócenia stanu pierwotnego. Analiza składu ciała odgrywa kluczową rolę w aspekcie rehabilitacji pourazowej. Segmentalny rozkład beztłuszczowej masy ciała oraz tkanki tłuszczowej to najważniejszy parametr monitorowany w rehabilitacji. Stanowi istotny czynnik motywacyjny do dalszego wysiłku oraz do poprawności i kontroli w monitorowaniu postępów leczenia u piłkarzy. Dokładny pomiar poszczególnych procentowych składowych tkanek kontuzjowanego gracza, przy użyciu specjalistycznego sprzętu, umożliwia wdrożenie odpowiedniej formy i intensywności rehabilitacji. W zależności od celu, jaki chcemy osiągnąć, regularna analiza daje możliwość bieżącej kontroli efektów sportowych i terapeutycznych. Jedną z ważniejszych analiz może być obserwacja symetrii i asymetrii w kończynach górnych i dolnych oraz ogólnych zmian zachodzących pod wpływem terapii. Progres zawartości  masy mięśniowej stanowi istotny czynnik motywacyjny do dalszego wysiłku rehabilitacyjnego. Jest to doskonała forma kontroli własnego ciała oraz wyników treningu. Dokładny pomiar poszczególnych procentowych składowych tkanek pacjenta, przy użyciu specjalistycznego sprzętu, umożliwia wdrożenie odpowiedniej formy i intensywności i treningu.

Gracze podczas meczu wykonują wiele intensywnych wysiłków o różnym czasie trwania. Okres przygotowawczy w piłce nożnej ma ułatwić kształtowanie kondycji, tworząc podstawę przygotowania zawodników i stopniowo dostosować ich do okresu rozgrywek. Początek okresu przygotowawczego ma na celu ocenę stanu zawodników, by następnie w tym okresie przejść do stopniowego zwiększania intensywności ćwiczeń. W okresie tym szczególną wagę przykłada się do poprawy parametrów wydolnościowych zawodnika. W okresie przygotowania specjalnego jednocześnie planuje się treningi taktyczne i treningi o charakterze technicznym. Piłkarze, przygotowywani są do tolerowania treningów o wysokiej intensywności, bliskich maksymalnych.

Na początku sezonu startowego następuje redukcja obciążeń (zmniejszenie ich intensywności). W odstępach między meczami wykonuje się więcej treningów regeneracyjnych. Analiza ruchów gracza pokazuje, że podczas meczu  zawodnicy wykonują różne czynności: stoją, chodzą, biegają z niską, średnią i wysoką intensywnością oraz wykonują sprinty. U graczy piłki nożnej istotna jest wysoka tolerancja organizmu na zmęczenie, wydajność fizyczną, wydolność aerobową i zdolność do powtarzania krótkich biegów o wysokiej intensywności.

Z takich właśnie powodów, w dzisiejszych czasach zawodowi piłkarze zmagają się z ogromnymi obciążeniami fizycznymi i psychicznymi podczas okresu przygotowawczego, a także samych rozgrywek. Ponadto gra stała się szybsza i bardziej intensywna. Z tego powodu cały zespół trenerów, lekarzy sportowych, fizjoterapeutów, psychologów i dietetyków wspiera graczy. Bardziej niż kiedykolwiek wcześniej, sukces sportowy jest wynikiem wspólnego wysiłku nie tylko zawodników rywalizujących na boisku, ale także ludzi poza nim. Odbywa się to poprzez drobiazgową diagnostykę wydajności i środki podjęte na podstawie wyników tej diagnostyki. Jednym z kluczowych punktów skutecznego przygotowania gracza jest optymalizacja jego sprawności fizycznej. Indywidualne ćwiczenia i plany żywieniowe mają na celu ukierunkowanie na określone mięśnie i nadmiar tkanki tłuszczowej, aby poprawić siłę, szybkość i wytrzymałość. Wszystkie te elementy w największym stopniu wpływają na efektywność działań zawodników na murawie piłkarskiej.

Osiągnięcie tych właśnie celów wymaga szczegółowej znajomości składu ciała gracza i jego zmian w trakcie treningu. Analiza bioimpedancji (BIA) to metoda rutynowo stosowana w badaniach i medycynie sportowej. Tak jak zostało to opisane wcześniej,  nadaję się szczególnie do określania ilości masy mięśniowej i tkanki tłuszczowej,  całkowitej ilości wody w organizmie jak i innych, ale także wielu innych, równie ważnych parametrów.

Regularna analiza stanowi także ocenę indywidualnych predyspozycji do treningu siłowego lub wytrzymałościowego jak i pomoc w doborze optymalnego programu treningowego ukierunkowanego na rozwój masy mięśniowej czy redukcję tkanki tłuszczowej.

Pamiętać jednak należy o tym, że aby stała się przydatnym narzędziem w pracy trenera, należy dokonywać jej częściej niż częstotliwość występowania zmian efektów treningowych. Aby sprawnie kontrolować, czy ścieżka treningowa, którą podąża zawodnik i trener idzie w dobrą stronę, należy regularnie przeprowadzać testy oceniające poziom wytrenowania, a także stan zdrowia piłkarzy. Fizjologiczna ocena zdolności wysiłkowych zawodników uprawiających piłkę nożną powinna być jednym z podstawowych zadań w systemie kontroli procesu treningowego. Wydolność fizyczna piłkarzy zasadniczo wpływa na ich techniczne poczynania podczas meczu oraz przekłada się na realizację założeń taktycznych. Ciągłe obserwacje i ocena zachodzących zmian u sportowców dostarczają wiele informacji, które należy uwzględniać w precyzowaniu i opracowywaniu dalszych planów treningowych dotyczących zespołu, a także poszczególnych zawodników.

Analiza dostarcza również precyzyjnych informacji, aby zoptymalizować trening i plan posiłków graczy. Dzięki szybkiej i łatwej implementacji oraz nieinwazyjnej procedurze można ją wykorzystać do regularnych kontroli i ocen podejmowanych działań, ponieważ dostarcza cennych informacji na temat aktualnego stanu nawodnienia, odżywiania i kondycji. Aspekty piłkarskie i wydolnościowe nie stanowią wyłącznej części elementów, które mają wpływ na efektywność działań zawodnika. Równie ważnym czynnikiem jest odpowiednia dieta i dobór pełnowartościowych produktów w jadłospisie. Każdy profesjonalny gracz znajduję się pod stałą kontrolą wyspecjalizowanej kadry dietetycznej, dla której analizator składu ciała jest urządzeniem niezbędnym do regularnej kontroli każdego sportowca.

Parametry ważne w badaniach u zawodników piłki nożnej:

• masa tkanki tłuszczowej
• procentowa zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie
• beztłuszczowa masa ciała
• segmentalna masa mięśniowa i tłuszczowa wraz z występującymi asymetriami
• poziom lub obszar trzewnej tkanki tłuszczowej
• podstawowa przemiana materii
• zalecana kaloryczność
• ilość białka i substancji mineralnych
• kontrola masy ciała
• woda wewnątrz/zewnątrzkomórkowa, całkowita objętość wody w organizmie, segmentalna objętość wody
• segmentalny wskaźnik obrzęku
• wskazania redukcji lub zwiększenia masy tkanki tłuszczowej
• kontrola tkanki mięśniowej
• kontrola postępów w historii badań do monitorowania zmian
• obrzęki segmentalne
• wskaźnik obrzęków
• masa komórkowa